Sproloquio 2006

Sandroun � Mudnés ed Mòdna,ultem Zemian DOC patrimonio dell'umanità,mudnés filòsof e mudnés che ignorate,furastér desgnû da foravìa con o senza il permesso di soggiorno,mudnés rock e mudnés lenti,a-v salùt tótt quant in màsa.
St'an,per rivèr chè in piaza Granda e schivèr Ciro Menoti,in dove,tra l'altro,i-n gh'han ancára fat gnint, a-i-ho pensê ed tór la tangenzièl.
A-n l'avèss-i-a mai fat!
Quand,desgnànd da Nunantla,a-s sám imbatû in dla nóva rotatoria,ch'i han fat in via Emilia,al cavàl l'ha pérs l'orientamèint e a-s sám catê,'na vòlta a la Fussèlta,n'ètra vòlta a Culgaróla e s'a-i-avam vlu rivèr in orari a s'è tuchê d'impièr al navigatore satellitare che mé fiol Sgurghéghel l'ha vlû muntèr a tótt i cast in dla caròza.
Quand Dio l'ha vlû,a gh sám saltè fora,ma a-s la sám vésta brótta : a-s sám salvê sól per miràcol perché quala lé la-n n'è ménga �na rotánda.
L'è “ un attentato alla salute pubblica “!
Mè a dèg ch'l'ha d'aver studiê dimandi l'assesór a la viabilitê per strulghèr un lavór cumpagn.
Ogni modo,Zemiàn,a sám chè.
Gî bein sò,cus'in gî-v di nóv rezdór ed Mòdna,dop quèsi dû ann ch'i han tòlt in man la mascla?Han-i mantngû él pruméssi fàti in campagna eletorèl?Mè a vègn a Mòdna �na volta ogni tant,ma di gran cambiamèint a-n n'ho ancára vést.
Veramèint un bel cambiamèint a l'ho lètt in dal fói: a-i-ho savû che Mòdna l'è andèda a finir al trentésim post in dla graduatoria per la qualitê dla véta…Ah,bê teimp quand nuèter Mudnés a-i-éren tra i prém zinc in Italia!Adès i disen ch'a sám brèv sol a lavurèr!
Sgurgheghel � Veh,popà,famm-i-a come i gàmber chi cráden d'andèr avanti e invece i van a l'indrê?
Sandroun � Tès,Sgorghi,a-n fèr di comèint inùtil!
E po' crádet ch'a sia facil mandèr avanti Â?na zitê come la nostra?Tótt i dè a gh'è di problema nòv:el strèd,i parcag',el cà,la viabilitê….
Sgurgheghel � I ciamet problema nov,tè,qui lè?Mo's'a s'i-n descuriva bèle ai teimp dal dòca Pasarèin!E po' a la viabilitè è-n gh'han da pensèr él gafi?
Sandroun Â? Intant el-s ciàmen “ Vìgil Urbàn “,anzi “ Polizia Municipale “ e po' anca lór,puvrátt,cuma vó-t ch'i fàghen a ciaper dapertótt? Biságna pór ch'i caten al teimp ed fèr Â?na quèlch multa se no in Cumuna i-n tiren piò avanti,vést che i ministradór ed Rama i gh'han taiê i viver.E pensèr,Zemiàn,a proposit ed viabilitê,che a Modna a psiven aver la dappia M come a Milan,s'i avéssen fat la Metropolitana!Inveci s'la va bein i faràn la metrotranviaria,ch-l'an n'è éter che un filobus vèc' ch'i g-han fatt al lifting.
Sgurgheghel � Veh,popà,è véra che per fèr al vigil biságna éser grand almeno un méter e utanta?
Sandroun Â? Â?Na volta! Adèss a Modna i van bèin tótt,anch qui èlt un méter e quèl,tant'è vera che al ministro Pisanu l'ha telefonê al Câp di Vigil e al s'è arcmandê “ di non abbassare ulteriormente …la guardia “ Sperám ch'al-g daga a mèint.
Dounca,Mudnes,cuma stèv?A-m sambra ch'a sidi un poc zò ed morèl.Gh'avìv di problema ed salut o én-i problema ed sold?S'a-s trata ed problema ed sold “ mal comune, mezzo gaudio “,Mè,per arsanèr al bilanc' familièr,a-i-ho méss sò un alevamèint ed pulàster,ed qui chi van a razèr in dla màssa,insám a soquant capòun ch'a s'aviva castrê al ministro Calderoli.A-m tácca però ed tgnîri in dal srai per via ch'i-n Â?s mesc'en cun chi usê chi vinen d'èd via e che,magari,i-g pólen tachèr la viaria.Acsè,l'è andèda a finir ch'a-n n'ho vindû gnanc un.
Meno mèl ch'a-i-aviva piantè sèt o òt qualitè d'insalèda,ch'l'è rivèda a custèr �na bátta d'òli.Difàti i la ciamen: l'oro verde dal frutaról.Però,a pensèreg a mód,nuèter talian a sám propria di gran pulaster,vést ch'a-s lasám influenzèr da la televisioun.
Cun la storia dla mucca pazza i s'han tolt la bistàcca.Per via dl'afta pizotica a-n se psiva brisa magnèr dal ninèin;sperám che almeno i-s làsen al caval,se no a-s tucarà ed magnér sol di sumèr.
S'a-s trâta inveci ed salut,cun al nóv usdèl ed Bazvèra,a sám in �na bátta ed fèr.
Oh,Zemian,quall lè l'è propria un gran usdèl!I gh'han méss di macchinari da fèr invédia ai mericàn.
Pensê ch'i curen de tótt e, secánd mè, prest i rivaràn anch a drizèr i gób.
Pulonia � Sicur ch'i déven guarir tótt,se no cuma fàn i a fèreg al funerel ch'a-n gh'è gnanch la césa?!
Sandroun � Tès mo',Pulonia,e làsem andèr avanti,se no a perd al fil dal descórs e a-n càt piò al cô dla sgavátta.
Dounca a giva che al problema di parcàgg' a Modna l'è gros dimandi,anch s'i n'han fat un bel grand dedrê da la ferrovia.Ormai però i-g van in tant che per tór al treno a la matèina biságna parchegèr la sira préma.
Sgurgheghel � E cus i-n dît , popà, delle polveri sottili?
Sandroun Â? L'è un problema séri dimàndi…e anch se al nòster séndec al fà báca da réder quand al và in gir sgugnànd in biciclátta i zemiàn i-n n'e-g dànn brîsa ameint : i dróven la màchina l'istáss.
Sgurgheghel � Sé,però cun al blocc dal tràfic i han fatt un bèl bus in dl'aqua.
Pulonia � Mò almeno al giuvidè a-s pôl girèr in filobus tôtt al gióren cun sól un euro.
Sandroun � �Sa gh'è-t da fèrten meravîa,a-g n'è tant ch'i giren a gratis tôtt l'an.
Sgurgheghel � Veh,popà,a-i-ho savû che per risolver al problema dla viabilitè in Cumuna i én adrê a pruvèrli tótti e i noster ministradór i-n san piò che Sant ciamèr.
Sandroun � Che Sant vo-t ch'i ciamen s'i han infin tòlt via al Cruciféss da la sèla dal Cunséli.
Pulonia � �Sa di-t,Sandroun,a-n srà ménga véra?!
Veh,Giorgio,t'arcord-et ménga quand da piccol ét fèv al ciàreg e t'andèv a servir mássa in Sant'Agustein?T'è stê anch cap di Boy-scaut.
Sandroun Â? Â?Sa vôt Pulonia,…tè-n vád che anch qui dla Crós Rassa i han avû la bèla pensèda ed tór via la crós da la sô bandéra e al sô post i g-han méss un quadròt ráss ch'al pèr l'areclam ed Â?na mèrca d'aftomobil.Purtropp a-i avam imbruchè Â?na strèda ch'l a-m piès pòc.
Comunque,Zemian,a srà perché mè a sun a l'antiga e a g'ho del rais bèin piantèdi,ma in cà mè al Crést in cusèina e al Sant'Antáni del bésti in dla stâla a-n mi chèva via nisun.
.
Intanto Sgorghighelo traffica col telefonino,digitandone i tasti.

Sandroun Â? Dai pór cun cal bagài lè…quand a t'è gnû la tendinite al pols e il pollice vago a forza ed cucèr chi ptòun,t'èt rang' po',e a-n gnir ménga a cá a pianzer.Dàll mò a tô mèdra.
Pulonia - Ehhh,l'ha fat �na sunadèina!
Sgurgheghel Â? Mò, mama, l'è un messaggino…un mes-sag-gino!!!
Pulonia � Beh,'sa vól dir T V T B R.
Sgurgheghel Â? Ti voglio tanto bene-Rudmilla…l è la mè ambrósa.
Sandroun � A sám a pòst.Vad-et,Pulonia,adès la va acsè.I zóven d'incô i-n g'han brisa al curàg' ed descàrrer cun el ragàzi e alóra i-g manden i messaggini.A-i-éren béin divérs,nuèter:pòchi ciàcher e dritto al sodo.
Dòunca Mudnés,s'a m'arcord bèin,da soquant an in zà a pariva che i nòster ministradór i duvéssen scaravultèr Modna:adèss,però,a-n s'in sa piò gninta.Gninta porta Gerry in sant Agustein,gninta progèt Krier in piaza Mateoti,gninta parcág' in piaza Ráma,gninta sede ed la mutua in dagl-ex fonderi ed Modna,insáma,gninta ed gninta.
In compèins i han po' arnuvê al baluardo Cittadella ch'i disen ch'al sia dvintè “ la nuova culla culturale a disposizione dei cittadini “.Acsè cun la Delfini,la palazzina Vigarani,al cafè letterari,el mástri al Foro Boari,al festival dla filosofia,mè a dég che se nuèter Mudnés a-n s'inculturàm adèss a-n s'inculturaràm mai piò.
Sgurgheghel � Veh,popà, è piò important la cultura o i parcágg'per via che la geint la vègna in ceinter?
Sandroun � T'è propia un gran gabiàn!A-s capés ch'l'è piò important la cultura,acsè i mudnés ch'i-n càten ménga da parchegèr invece d'imbraghères i la tósen cun filosofia.
A proposit,a-i-ho savû che i nòster ministradór i han cumprè dal demani al parco Novi Sad dove a pèr ch'i sién propia decis a fèreg un maxi garag' soterràni cun un ascensór orizontèl ch'al purtarà i mudnès fin in piaza Granda e dintóren a travérs �na galeria satt tèra.
Sgurgheghel � Ascensór orizontèl? Mò popà al s'ciama tapì roulant,ch'al srév po' un merciapê ch'al gira da per lò.
Pulonia Â? Ehhh…dveintel come al tunnel dell'amore ch'a gh'è ai baracòun?
Sandroun � Sé,Pulonia,però beda bein che mé di bès a l'orba a-n t'in dag piò.
Pulonia - Come s'a in féssa vóia.
Sgurgheghel �Dè sò,popà,in do' han-i catè i sold per cumprèr al Novi Sad?
Sandroun �Bein mo' te-n al sê ch'i han vindû la META a la HERA ed Bulágna?
Pulonia Â? Difàti a m'è bèle rivè la préma bulátta da paghér.Va mo' là che cun sta Hera,Hera…l'éra méi préma.
Sgurgheghel � Secánd mè,cun chi sold lè,i fèven méi a cumprer �na banca.
Sandroun �A srév stê abasta n'assicurazioun.
Pulonia Â? Sandroun,possia dir la mia?
Sandroun Â? Déla pór…basta t'e-n fag gnir sira!
Pulonia � Ragazóli,cuma stè-v?Mè, s'a-n gh'avéssa ménga Sandroun ch'al bruntèla seimper quand a vag a fer al sopping,a starév dimandi méi.
Sandroun Â? Taci,consorte,…e dém piotòst in do t'è méss tótt chi sold ch'a t'ho dê.A-m pèr ch'et gàv el man sbusi come tótti el muiéri.
Pulonia Â? Mo' Â?sa dit,Sandroun,al dè d'incô la véta l'è acsé chèra che i quatrèin i sparésen sáta ai oc'…
Làsem mo' andèr avanti, per piasér.Dounca ragazóli a-i-ho vést in “ Novella 2000 “ che adèsa a va ed moda el dánn in chèrna.
Sandroun � In chèrna sé,mò tótt i trop i strópien.
Pulonia � A m'éra gnû l'idea d'andèr a l'usdèl da De Bernardinis,che adès al va ed moda,per váder s'a-m fèva calèr 80 chílo in un cólp sól,ma tè, resca te-n n'è èter, t'è dett che di sold da spander per chèl bagianèdi lè in cà a-n ghe n'è brisa.A-n vliva ménga dvinter �na scarnécia come la Lori del Santo quand l'era a l'isola dei famosi e gnanc mègra mègra come la Gazatta ed Modna in agást,ma almeno arivèr al fisic dl'Antonella Clerici.
A-i-ho anch pruvè a fèr al rizèti dal pietanzi che Vissani tótt i dé l'inságna in televisioun…ma i chès i en dû…o che mé a sun acsé intrighèda o ch'a-n gh'la chèv ménga a capirel quand al spiega.Se almeno al ciacaréssa in dialatt a srév piò facil saltèreg fóra.
Sandroun �Al fat l'è ch'a-n sa gnanc l'italian.
Pulonia � E po' al fa del razioun acsè abundanti che apèina,apèina l'inspòrca al piatt.
Sandroun � Ah ,a-n gh'è ménga da fèrsen meravìa.L'era abituê a fèr da magner ai politic che quall ch'i-n magnen a tèvla i al magnen da n'ètra pèrt.
Pulonia � E seimper parlànd ed televisioun,l'è ora ch'i g dàghen un tai ed fer váder tanta violenza e chi peinsen de piò ai ragazzô che,purtrop,i passen tanti ór davanti al video per colpa di genitor.A srèv méi che i purtess'n a lett cuntàndeg �na bèla fòla.Mé, mè fiol a l'indurmintèva seimper cun quala ed l'oca bianca.
Sandroun Â? La fòla ed l'oca bianca,Pulonia,i-s-la còunten a nuèter grand,tótt i dé,quand i-s volen fer cráder che i han calè el tàss e che la véta l'a-n n'è ménga aumentèda;guardè sól al treno….'na volta quand l'éra Ferrovî dal Stèt ai ritèrd a-gh'eren abituè,adèssa cun Treni Italia.Com col bigliátt è aumentè i ritèrd,i disàster e furtunè s-t'e-n ciap i pioc'!!
Pulonia Â? A voi dir un èter quèl: al merchè dal lonedè al Foro Boari,'na volta l'era l'ucasioun per incuntrèr el mè amighi,fer dô ciacri e dèr n'ucèda a la roba in di bancátt.Adès el mè amighi en vinen piò e,come la roba,anch la geint l'è tótta furastéra.In un bancátt a gh'éra scrétt “ Merce italiana con prezzi cinesi “
Sandroun � Et vedrè che tra pòc i-s faran digerir la roba cinésa cun i prézi italian.
A proposit ed cinés,a-i-ho savû che prest i rivaràn a cupières anch i turtlein.
Sgurgheghel Â? Sé…sé, i han pruvè a fèri,sól che invece che col bus rotánd i vinen fora col bus a mandorla.E adèss a tác'a mé.
Mudnes,tifos,che brótt an avàm passè! A v'al dég in latein,anch s'a-n va piò ed moda : “ Annus 2005,annus orribilis “.Insámma un disaster!La Ferrari la-n n'ha vint gninta…anzi no,in Merica a sám rivè prém e secand.
Sandroun � San Merc! Al gh'eren sol lór dô.
Sgurgheghel Â? Per tótt l'an i s'han cuntè ch'l'éra colpa del gámm e che al retrotreno al sbandèva,po' i han pensè ed licenzier Barrichello e al sô post i han tòlt un èter brasilian…A-s vád che a la FIAT st'an i brasilian i van ed Moda.
Cun la pallavolo la và un pòc méi e dato che come sponsor a gh'avám al Monte Cimone,sperám ch'i-s déghen la strèda per turnèr in zéma a la classifica.
Per ultem a-i-ho tgnû i nostri eroi del calcio,i canarèin,che finalmeint,dop nuvant'an,i � g l'han cavèda a vinzer a Bulágna,anch se,a causa ed chi fenòmen dla Lega Calcio,a-n s'n'è adè nisùn.
Adès a-n s'zóga piò la dmanga,ma al sabet dôp disnè,al venerdè sira,al lunedè a quatr'ór e al martedè quand a-g pèr; insámma,'na cunfusioun ch'l'ha d'aver mandè in dal baloun anch la squadra .A Pioli a gh'è gnû l'esaurimeint nervos e l'è andè dô stmàni in ferie a Gaiato a tirèr un poc al fiè.Po' l'è turnè anch perché Viscidi,al míster ch'a-l s'intand ed retrocessioun,a-n gl'iva ancora cavèda a spieghèr ai canarèin in che porta bisgnîva fer gol. In Cina l'aviaria l'ha ciapè in di pulàster e chè in di canarèin.
Fra tant despiasér,Mudnés,a-s consolám cun al ciclismo.A gh'avam al zóven Riccò ch'l'ha vint al campionè italian di dilettant e st'an l'è passè in chi togo.Bravo Riccardo! Tira avanti acsè!
Sandroun � Veh Sgorghi,dag mò un tai!T'è bèle descórs abasta.Adès l'è ora ch'a s'ardusáma.
Préma d'andèr,però, lasèm salutèr el nóvi autoritè ch'e gl-i en arivèdi da via:al Prefèt,al Generèl dl'Academia,al Cmandànt di Carabinér e,tra qui ch'i s-n én andè ,un salut particolèr e affetuós a la sgnóra Italia Fortunati,al noster ex prefèt,ch'l'è stèda l'unica autoritè che,a Modna,la-n s'è brisa ingrasèda.
Un ricord particolèr a la memoria ed cal gran Pèpa ch'al s'ha lassè e un salut riverèint a Bendátt ch'al dà l'idea d'èser un èter Pèpa ed ghégna . Adès andám propia via dabòun,préma che el gafi i-s pòrten via la caròza cum i han fatt cun la machina di pumpér ch'l'éra parchegièda atàc al tribunèl.
Mudnés,a-v salutám tótt,cun tant auguri d'un boun 2006 e an termèdi ménga anch se Putin al sèra i rubinátt dal gas…perché a psì seimper gnir-v a scaldèr a cà nostra, ch'a fàm vag' in dla stàla e come al solit,arcurdèv ed tgnirev stréc a la piòpa,ch'l'è cla piòpa èlta, sáca e drétta,piantèda in dl'umbréghel ed Modna,ch'la s'ciama Ghirlandèina!