Sproloquio 2005

Sandròun - Mudnés ed Mòdna e Mudnés d'impurtaziòun, Zemiàn nê e chersû sátta la Ghirlandèina, lavuradór ch'a sperèvi in dla pensiòun e ch'a-v sî convertî al superbonus, colf, badanti e furastér ed tótt i culòr, a-v salùt tótt quant in màsa.
Scusê al ritèrd ma, come al sòlit, a der a mèint ai nòster ministradór, a-n sé gh ciapa mai.
St'an a-m sun détt: «A vói rivèr in piaza in oràri. A passam dal nóv parcágg' ed l'ex fonderia ed Mòdna, a fám la rotànda dla Maserati, a imbucám al dáppi sèins ed mèrcia ed Ciro Menòti e, in zinch minùt, a sám in cèinter.
Sè,…mê nòna!
Quand a sám rivê a la Crusátta, a-i-avám catê al parcágg' srê, la rotánda la-n gh'éra brisa e Ciro Menòti ancárra cum'a l'ìven lasèda l'an pasê. S'a-i-avám vlû rivèr ché, a s'è tuchê andèr sò per viale Reiter, ma anch lè a-i-avám catê �na rotánda mèza srèda e �na móccia ed màchini férmi in mèz a la strèda chél spetèven che i ragazô i gnéssen fóra da scóla.
Per quindi, scusê al ritèrd!
Préma ed tachèr al mê sproloqui, Zemiàn, lasèm mandèr un salùt ai nòster nóv ministradór dla Cumuna e anch a qui dla Provincia. …Nóv, …nóv a-s fa per dir, perchè a gh'è del ghégn ch'a-i-avám bèle vést.
Secánd mè, per a-n fèr di desgóst, i han fat al zógh di quàter cantòun: a qui chi éren in Cumuna i gh'han dê la scrana in Provincia, e qui chi éren in Provincia i han méss a cuért in Cumuna.
Ogni modo, al Séndech Pighi, cal descárr in dialátt come mè, e al Presidèint dla Provincia Sabatini, anch s'l'è un mudnés ariós, a gh vói fèr i avgóri ed bòun lavór, speránd ch'i mantègnen quall ch'i s'han impruméss in campagna eletorèl. Mè a i tgnarò d'òc' perché ed “campagna” a-m n'intánd, e come!
Sgurghéghel Â? Vèh, popà, l'è óra ch'a gnáma zà da cuntadèin per gnir a stèr a Mòdna perché a-i-ho savû ch'i gh faràn al “Polo culturale” e a pèr ch'a sáma sò la bòuna strèda… pèinsa che a l'Universitê, grazie al Magnifico Rettore, è chersû i pòst e i sculèr, in Piaza Granda i han fat al “Festivàl dla Filosofia” e i gh l'han perfin cavèda a fèr gnir a Mòdna al Prémi Nobel per la letteratura Dario Fo.
Sandròun Â? Per l'Universitê, a-m chèv tant ed capèl, ma tgniv in mèint, Mudnés, ch'a gh vól anch di bràz per la campagna; in quant a la filosofia che, cuma ét di tè, galóster, l'è Â?na “materia di pensiero”, l'è stèda Â?na gran bèla iniziativa; pensê ch'i én desgnû da tótta Italia per scultèr él leziòun. Però, s'a pòs, a vói der un cunséli ai organizadór: i sculèr, st'èt'r an, fèi stèr in pê e pussibilmèint a l'òra, perché in pultròuna e sátta al sól, dimàndi i spiguzèven.
Per al Prèmi Nobel, a-v vói dir ch'a gh'éra anca mè, chè in piaza, a scultèr Dario Fo, cal spieghèva ai Zemiàn che al Dom l'è nê come “Tempio degli uomini liberi e casa del popolo”, e l'è stê lè ch'a-i-ho capî l'importanza dal “Polo culturale”, perché mè, in dla mê ignoranza, a-i-ho sèimper cherdû che al nòster Dom al fóssa sól Â?na césa.
A propòsit ed Dom, a pèr che per l'usdèl ed Bazvèra, a sáma rivê ed cô a la sgavátta e che, fra soquant dè, i tacaràn a curèr i malê.
Sgurghéghel � Vèh, popà, mo' perché han-i fat un usdèl propria sáta i fil dl'èlta tensiòun?
N'al san-i ménga che él radiaziòun él fan mèl a la salùt? S'ìv'n-i paura d'armàgner sèinza clieint?
Sandròun � Tès, gabiàn! In tótti él manér, l'è �na gran bèla strutùra. Al pèr n'albèrgh a 5 stelle. Lè i malê i gh staràn da cócch e i s'al mériten dato ch'l'è quèsi 20 an ch'i aspèten.
A propòsit, Mudnés, s'a-v capita ed pasèr lè davanti in automòbil, òc'…a la rutànda, perché s'a gh rivê in velocitê a gh'è al chès ch'a-v catèdi, sèinza vlér, dèinter al pròunt socórs.
Pulonia � Gióst ed pròunt socórs a vliva descàrrer.
Scólta, Sandròun, cuma sta-l al nòster séndech ch'i m'han détt ch'al s'è insturlê countra la discarica ed via Caruso.
Sandròun � Sta tranquélla, Pulonia, a-n s'è fat gnint; l'è ch'i gh'han apèina dê la patèinta da séndech e nonostante él drétti al fa fadìga a stèr in strèda
Sgurghéghel � Gh'han-i cavê di punt?
Sandròun � Macchè, i-n l'han gnanch purtê a l'usdèl.
Sgurghéghel - Gióst, popà, al nóv usdèl sra-l gestî dal Cumun o da la Provincia?
Sandròun Â? Cumuna o Provincia, l'important l'è che i malê i sién curê cum'a-s dév e sperám anch che al diretór generèl dl'ASL, adès ch'l'è finî al “Polo ospedaliero”, al tóga a man la nóva sed dla mutua a la Crusátta, anch s'a m'è rivê a l'uráccia che lè i gh farán di apartamèint. L'important, però ,l'è ch'i faghen al parcágg' in San Zvan dal Cantòun.
Pulonia � Dé bèin sò, Sandròun, ma tótt chi lavór chi ìven da tachèr per fèr i parcágg' sátt-tèra, che fin han-i fat? I avìven da sbusìr Sant'Agustèin, dòp i avìven d'ander sátta al Parco Novi Sad, po' ai viê dal parco, mo' s'i-n tàchen ménga, i finirán l'an dal mai e al més dal piò.
Pèinsa cuma la srév bèla Piaza Ráma, “il salotto di Modena”, sèinza automòbil!
Sandròun � Tès, Pulonia, che quast l'è un problema da ám! Giuliano e soci i-n gh l'han brisa cavèda a gnir'gh a cô e adèsa a guardám se Giorgio, cun la nóva squèdra, al gh saltarà fóra.
Sgurghéghel Â? Mè vèh a gh l'avrév Â?na soluziòun per risolver al problema di parcágg' e quall dl' “inquinamento atmosferico”: a turnarév ad avrìr tótt i canê ed Mòdna, Canelgrànd, Canelcèr, al Canalèin, acsè i Zemiàn i gnaréven in cèinter cun al vaporetto e i extracumunitari cun al gumòun.
Sandròun � Però, Sgurghéghel! Al sè-t ch'l'è �na bòuna idea? Quèsi, quèsi a dmand a Giorgio s'a-t tós come asesór in Cunséli cumunèl; l'è véra che té-n n'è ménga studiê dimandi, ma a sun sicùr ch'ét farés la tô figùra!
Sgurghéghel � A propòsit, che fin al fat al progèt ed Krier ed sistemèr Piaza Mateòti?
Sandròun Â? Che fin l'ha fat? L'ha fat la fin dla porta ed Gerri e dla stácca ed Benevolo: i gh han dê a mócc'. L'unich cl'è andê a bòuna fin, l'è stê al progèt ed Rossi, cl'ha fat al nóv zimitéri ed San Catèld. I disen ch'la sia un' “opera architettonica”, mo' mè, in cal condoméni lè, a-n gh'andarév gnanch mòrt.
A propòsit d' “opere d'arte”, finalmèint l'è turnê a Mòdna, restaurê, al grópp del statui dal Mazzoni, Â?na scultura cgnusùda in tótt al mand. Secánd mè però, al pitór, in dal piò bèl, l'ha d'avér finî i culór perché él statui égli turnèdi indrê a tinta unìda.
Pulonia � A tinta unida? Mo' se égli én acsè smunti ch'él pèren stèdi in bughèda cun la zandra!
Meno mèl ch'i gh'han al váder ed tgnirli lughèdi!
Sandròun, pòs-i-a andèr avanti a descàrrer?
Ragazóli, st'an a gh'avám la nostra rivincita. Basta con le taglie striminzite! Finalmèint i nòster ám i l'han capìda ch'l'è méi brazèr dla sustanza.
Viva “le maniglie dell'amore”!
A-n vád l'óra ch'a vègna la bèla stagiòun per mattrem anca mè i gins cun la véta bàsa, e se Sandròun l'è d'acòrd, a tógh apuntamèint cun un ed chi dutór chi giósten él dánn per fèrem tirèr la pèla dal paiól e dèrem n'infiadèina ai làber (come la Leciso) per andèr al cuncórs ed “Miss rifatta 2005”.
Sandròun � Secánd mè, tè ét guèrd tròpa televisiòun!
Pulonia � Chi? Mè tròpa TV? Mè a dagh ragiòun a Donna Franca, quand l'ha détt: «La televisione è un po' deficiente». Difàti, s'a gh cavê él fiction, él telenovèli e i reality show, a-n gh'armàgn gnint èter.
Ragazóli, cambiand descors , gh'éri anch vuètri a l'inauguraziòun dal Grand Hôtel a 5 stelle ed Fini?
Che spetàcol! A gh'éra mèza Mòdna!
S'a-i-avéssi po' vést él cambri!
A gh ho dmandê a mê marî: « Sandròun, mé gh pòrt-et per al nòster aniversàri? A préven stèr desdê tótta la nòt e fèr la secanda “luna di miele”».
Sandròun Â? Desdê a gh stagh ed sicùr a pensèr a quall ch'a sé spánd, e in quanto al “miele”, l'è méi ch'al cumpráma, vést i risultê di ultem tèimp.
Pulonia � T'é pròpia dvintê urdinàri, vèh! E pensèr che �na vòlta té-m gìv: «Pulonia, a-t vói un bèin ch'a-t magnarév!»
Sandròun Â? Â?Na vòlta t'ér 40 chilo; adès, per magnèret, bisgnarév ch'a ciaméssa a zèina soquant mê amìgh. Ma lasám perder, Pulonia. A-n n'è ménga al chès ch'a mitáma in piaza i nòster lavór. Tant piò ch'a gh'è la “ prìvaci “, come dir che ognùn al dév badèr ai sô interèsi.
Sgurghéghel Â? Adès a vói dir quèl anca mè. Sportìv, tifós, al 2004 l'è stê un disàster. Mè a v-l'ìva détt: anno bisesto, anno funesto. Macchè bisesto, per al Mòdna, “B” e basta e, vésta l'invièda, a-n vrév che al 2005 al fóssa péz. I “Canarini” i gh'ìven méss 40 an per imparèr a turnèr in Serie A, e anch stavolta, come alóra, dòp dû an i én stê bucê e i én turnê in Serie B. A sám pasê dalle stelle alle sbarre. E sperám ch'la-s férma lè. Adès per turnèr sò a gh vrév Â?na schèla, Â?na schèla a…Pioli. Mè a gh'ho fiducia in dal nòster tecnich, ma a-n vrév ménga che, a la fin, a-s dimustréssa un s'ciavaról. Comunque: Forza Gialloblu! Forza e coraggio! Mè a sun sicùr che st'an a-s salvám e a restám in Serie B.
Mudnés, vli-v fèr �na scumessa?
Pronto? A sun Galbéder (l'è al mê nám in codice), l'amìgh dal “ bello “, dmanda al “ parente “ se dmanga i Canarèin i zóghen al Braia, in cèinter o in periferia ch'a-n sò in d'a mátter la X in schedèina
Anch la Daitona, come al Mòdna, la-s fa magnèr di gran magòun. Sperám che Velasco al faga turnèr la squèdra come ai tèimp ed Pepino Panèin.
Per furtuna ch'a s'armàgn la “Rossa” cla-s dà sèimper del gran sudisfaziòun. Sperám ch'la dura perché Montezemolo, che a ciamèrel “Presidèint” a-s gira quater vòlt, al sambra piò impgnê cun i débit dla FIAT e i probléma dla Confindustria che cun la Ferrari. L'important, cum' al dis lò, l'è “fare sistema”.
Sandròun � Galbéder, come al sòlit, tè-n n'è capî gninta.
Adèsa, però, l'è óra ed dèregh un tai.
Mudnés, bisàgna ch'a-v salutáma; a-i-avám d'andèr a cà préma ch'a cala la fumana e anch perchè a m'ho da fermèr làngh a la strèda a spander acqua, dato che a Mòdna i pisadór i én come i parcágg': i-n gh la chèven brìsa a fèri.
In tótt i chès, Zemiàn, a m'arcmánd: stê sò ed morèl anch se in dla classifica dla qualitê dla vétta, Mòdna l'ha pérs �na còrga ed punt e in dal mánd è sucès �na móccia ed disàster.
Per furtuna a-s sám liberê dl'an bisestìl, i s'han calè el tàss e a vedrî che al 2005 al srà un an pin ed sudisfaziòun per tótt, anch se la Pasqua la gnarà in mèrz e, cum'i gìven i nòster vèc': «Pasqua in marzàia, o gran murìa, o gran famàia».
Ormai biságna ch'andáma a cà in prèsia perché a-s sám da cambièr tulàtta. Stasìra a duvám gnir al Teàter Cumunèl a purtèr un salùt a Mirella Freni, al nòster soprano ed fama mondièl, cla festaggia, in dla sô Mòdna, i zinquant'an ed caréra.
Complimenti, Mirella, complimenti e auguri!
E vuèter, Zemiàn, a m'arcmànd, tgnìv strécch a la piòpa, cl'è po' cla piòpa èlta e slanzèda, piantèda in dl'umbréghel ed Mòdna, cla-s ciama “Ghirlandèina”.